Kısırlık Risk Faktörleri

Hem erkek hem de kadın için birçok risk faktörü vardır, bunlar :

Yaş : 32 yaşından itibaren kadının potansiyel doğurganlığı dereceli olarak azalır. Belli bir yaştan sonraki kadınlardaki infertilitenin sebebi yaşa bağlı yumurtalıklarda oluşan kromozomal anormallikler olabilir. Belli bir yaştan sonraki kadınlar kısırlık sebebiyle sağlık problemleri yaşamaya da daha meyillilerdir. Düşük yapma ihtimali de kadın yaşı ile orantılıdır.

Sigara Kullanımı: Sigara kullanan kadın ve erkekler çocuk sahibi olma şanslarını azaltırlar ve infertilite tedavisinden faydalanmaları da bir o kadar azalır. Sigara içen kadınlarda düşük ihtimali daha fazla yaşanır.

Alkol Kullanımı : Gebe kalma veya hamilelik sırasındaki kadınlarda alkol kullanımı için güvenli bir limit kesinlikle yoktur. Erkekler içinse, makul miktarda alkol kullanımı infertiliteyi azaltmaz.

Aşırı Kilo : Kadınlarda infertilitenin bir hazırlayıcısı da aşırı kilolu olmaktır. Aynı zamanda bir erkeğin sperm sayısı da kilosuna bağlı olarak azalır.

Aşırı Zayıflık : Anoreksiya, bulimia gibi yeme bozukluğu olan kadınlar da risk grubundadır. Çok katı vejeteryanların da B-12 Vitamini, çinko, folik asid ve demir eksikliği sebebiyle infertilite problemi olabilir.

Çok fazla egzersiz : Bazı çalışmalarda, haftada 7 saatten fazla egzersiz yapmak ile yumurtlama problemi arasında bir ilişki gözlemlenmiştir. Öbür taraftan, yeteri miktarda egzersiz yapmamak ise infertiliteye yol açabilen obeziteye sebep olabilir.

Kısırlık Tanısı ve Teşhisi

İnfertilite testlerine başlamadan önce, bu sürecin sorumluluk ve taahhüt gerektirdiğinin farkında olmalısınız. Doktorunuz, cinsel alışkanlıklarınızı bilmek ve gerekirse bunlar hakkında size önerilerde bulunmak isteyebilecektir. Gerekli testler ve deneme dönemleri aylarca sürebilir. İnfertilite problemi olan çiftlerin üçte birinde hiçbir neden bulunamamaktadır. (Nedeni bilinmeyen infertilite)

Değerlendirme dönemi biraz pahalı ve rahatsızlık verici olabilir ve tüm test ve tetkikler sonucunda gebe kalacağınızın bir garantisi yoktur.

Erkekler İçin Testler

İnfertil olmayan bir erkeğin testislerinin yeterli miktarda sağlıklı sperm üretmesi, bu spermlerin boşaltılabilmesi gerekmektedir. Erkeklere yapılan testler bu süreçlerin hasarlı olup olmadığını anlamak yönündedir.

• Genel Fiziksel Muayene: Genital organların muayenesi, tıbbi geçmiş, geçirilen hastalıklar, kullanılan ilaçlar ve cinsel alışkanlıklar hakkındadır.
• Sperm Analizi: Erkek infertilitesinde yapılan en önemli test sperm analizidir. Doktorunuz bir veya birden çok defa sperm örneği vermenizi isteyebilir.
• Sperm örneği mastürbasyon yoluyla temin edilir ve laboratuarda miktar, renk, enfeksiyon varlığı olup olmadığı, sperm sayısı, spermlerin şekli ve hareketliliği açılarından incelenir.
• Hormon Testleri: Testosteron düzeyini ve diğer erkek hormonlarını incelemek için yapılan kan testleridir.
• Rektum ve Testis Torbası Ultrasonu: Geri boşalma gibi problemlerin varlığının teşhisi için doktorunuz ultrason isteyebilir.

Kadınlar İçin Testler

İnfertil olmayan bir kadının yumurtalıklarının her ay düzenli olarak bir yumurtayı salıvermesi, üreme sisteminin yumurta ve spermin buluşmasına ve embriyo haline gelebilmesine izin vermesi gerekmektedir. Kadının üreme organları sağlıklı ve fonksiyonel olmalıdır. Doktorunuz tıbbi geçmişiniz, adet döngüleriniz, cinsel alışkanlıklarınız hakkında sorular sorduktan sonra genel bir muayeneden geçmenizi ister. Buna jinekolojik muayene denir ve belirli testler de gerekebilir :

• Yumurtlama testi : Hormon düzeylerini ölçmek ve yumurtlayıp yumurtlamadığınızı kontrol etmek için istenen bir kan testidir.
• Histerosalpinografi : HSG tüplerin açıklığını ve görevlerini yerine getirme yeteneğine sahip olup olmadığını saptamak, servikal kanal ve rahim içerisinde yer kaplayan oluşum ve anomalileri görebilmek amacıyla yapılır. Rahim ağzında yetmezlik, tüberküloz, adenomyozis, myom ve polipler HSG ile tanımlanabilmektedir. HSG çekilirken serviksten (rahim ağzından) geçen silindirik bir kateter yardımıyla uterus içine yağlı bir x-ışını boyası (opak madde) verilir. Bu opak maddenin dağılımına bakılarak rahim içi veya fallop tüpleri ile ilgili problemler ortaya çıkarılmaya çalışılır.
• Laparoskopi : Genel anestezi altında yapılan ve göbek deliğinden ince bir teleskopun karın içine sokularak karın içi organlarının görüntülenmesini sağlayan bir ameliyattır. Laparoskopi ile karın alt bölgesinde açılan 3 - 5 mm'lik deliklerden içeri sokulan aletler ile rahim, yumurtalık ve tüpleri ilgilendiren hastalık veya problemleri doğrudan gözlemleme ve cerrahi girişim yapma olanağı vardır. Yumurtalık kistleri, dış gebelikler, myomlar, gebe kalabilirliği artıran tüp cerrahisi ve endometrioz laparoskopik olarak kolayca tedavi edilebilmektedir.
• Histeroskopi : Rahim içine bakmanın bir yoludur. Histeroskop denilen cihaz ile rahimle ilgili problemin teşhisi veya tedavisi yapılabilmektedir. Histeroskopi belli durumları teşhis amacıyla kullanıldığı gibi, tedavi amaçlı da kullanılabilir. Örneğin; rahim adezyonları, bölümleri veya fibroidleri histeroskopi sayesinde alınabilirler. Anormal kanama, kısırlık, tekrarlayan düşükler, adezyonlar , anormal büyümeler gibi durumlarda histeroskopiden teşhis amaçlı yararlanılabilir.
• Hormon Testleri : Yumurtlama hormonları, tiroid ve hipofiz hormonlarına bakmak için yapılan kan testleridir.
• Yumurtalık Rezervi Testi : Yumurtaların yumurtlama sonrası potansiyel etkinliklerini belirlemek amacıyla yapılabilir.
• Genetik Testler : İnfertiliteye sebep olan genetik bir durum olup olmadığını anlamak amacıyla yapılabilir.
• Pelvik Ultrason : Rahim ve tüpleri incelemek için ultrason yapılır.